Franse regering stelt werkgroep in ter bevordering van de ontwikkeling van duurzame vliegtuigbrandstoffen
Drie Franse ministers, Agnès Pannier-Runacher (Energietransitie), Clément Beaune (Transport) en Roland Lescure (Industrie), hebben op 14 februari een werkgroep opgericht om de ontwikkeling van duurzame vliegtuigbrandstoffen (SAF) in Frankrijk te bevorderen. Producenten van duurzame brandstoffen, vliegtuigbouwers, vertegenwoordigers van luchthavens en luchtvaartmaatschappijen hebben in de werkgroep plaatsgenomen met als doel het ontwikkelen van een duurzame brandstofsector binnen Frankrijk die de sector kan helpen zijn doelstellingen voor het koolstofvrij maken van de luchtvaart in 2050 te bereiken. Volgens de ministers kan dit initiatief alleen slagen als alle belanghebbenden goed op elkaar zijn afgestemd.
Na een eerste mislukte poging in 2020 probeert de Franse regering met deze werkgroep opnieuw het hele ecosysteem bij elkaar te brengen om een duurzame brandstofsector in Frankrijk op te zetten. De CEO’s van Safran, Air France, Groupe ADP en vele anderen (Airbus, Thales, Suez, Avril, Ifpen, enz.) waren bij de bijeenkomst op 14 februari aanwezig.
De werkgroep, die wordt voorgezeten door de drie ministers, heeft tot doel alle spelers in de waardeketen regelmatig bijeen te brengen om gemeenschappelijke doelstellingen te delen op het gebied van de productie van duurzame brandstoffen, de bijmenging van biobrandstoffen en de bouw van vliegtuigen die op 100% duurzame vliegtuigbrandstoffen kunnen vliegen. In overeenstemming met de Franse Klimaatwet zal een roadmap worden opgesteld die tijdens de Paris Air Show in juni dit jaar zal worden gepresenteerd.
Er staat veel op het spel, aangezien het gebruik van fossiele kerosine de belangrijkste bron van de CO2-uitstoot in de sector is en het vliegverkeer naar verwachting tussen nu en 2050 zal groeien. Van deze nieuwe brandstoffen, die zijn afgeleid van biomassa of synthetische brandstoffen (e-fuels), wordt verwacht dat zij de uitstoot van broeikasgassen gedurende de gehele levenscyclus met 70 tot 95% zullen verminderen t.o.v. fossiele kerosine. Het is een essentiële hefboom voor het koolstofvrij maken van de luchtvaartsector, zowel op korte als op middellange termijn, maar ook op langere termijn, met name voor langeafstandsvluchten.
De meeste aanwezigen juichten het initiatief van de Franse regering toe in de hoop dat hiermee een einde zal komen aan de huidige impasse waarin energiebedrijven en de luchtvaartsector elkaar de hete aardappel doorspelen: voor de energiebedrijven is de vraag te laag om massaal in de productie van duurzame brandstoffen te investeren en voor de luchtvaarsector is de productie te laag en zijn de prijzen te hoog om het gebruik van duurzame brandstoffen te versnellen.
Olivier Andriès, CEO van Safran, hekelde het gebrek aan ambities van de EU m.b.t. de verplichte bijmenging van SAF (5% à 6% in 2030), in vergelijking met de Verenigde Staten, die in 2030 10% bijmenging beogen. Hoewel, zoals Agnès Pannier-Runacher opmerkte, de duurzaamheidscriteria in de Verenigde Staten minder streng zijn, ligt het tempo er aanzienlijk hoger, met name dankzij de miljarden dollars die door de federale regering ter beschikking worden gesteld in het kader van de Inflation Reduction Act (IRA).
De CEO van de Groupe ADP, Augustin de Romanet, aarzelde niet om uit te halen naar de energieproducenten: “Als de energieproducenten in Frankrijk niet wakker worden, zal mijn buurvrouw [Anne Rigail, CEO van Air France] haar SAF in de Verenigde Staten gaan halen”.
De CEO van Air France illustreerde de situatie met de volgende cijfers:
"De huidige productie (van SAF) vertegenwoordigt een minuscuul percentage van de luchtvaartbehoeften, dus alles moet nog op gang worden gezet. Als we naar de Europese en Britse productie kijken in 2030, dan hebben we het over 2,5 miljoen ton per jaar. Maar de Europese en Britse vraag alleen al zal tegen die tijd 3 à 4 miljoen ton per jaar bedragen, terwijl we hebben gezien dat deze hoeveelheid onvoldoende is voor de luchtvaartmaatschappijen. In Frankrijk zal naar schatting 300.000 ton per jaar beschikbaar zijn vanaf 2024.”
In 2030 wil Air France-KLM vliegen met 10 procent SAF.
Ondanks deze wrijvingen zijn alle sectoren - met inbegrip van de energiebedrijven - het erover eens dat de opkomst van een SAF-sector in Frankrijk duidelijke doelstellingen, een stabiel Europees regelgevend kader en vooral veel geld vereist. En daarvoor doet elke sector min of meer een beroep op de Staat om stimuleringsregelingen in te stellen, in navolging van de Verenigde Staten.
"Europa zal het normatieve kader vaststellen, maar dit zal uiteraard alleen werken als we een beleid van massale investeringen voeren", aldus Anne Rigail.
De CEO van Air France pleitte daarom voor de invoering van steunmechanismen voor R&D, zoals reeds het geval is via de Corac, maar ook, op zijn minst tijdelijik, voor de aankoop van SAF. Het nadeel van SAF is dat het namelijk drie tot vier keer zo duur is als gewone kerosine
Gezien de lopende projecten schat de CEO van Air France dat de Verenigde Staten in 2030 een productie van 9 miljoen ton SAF zullen bereiken, "d.w.z. bijna vier keer zoveel als in Europa".
De uitvoerende voorzitter van de branchevereniging voor de Franse olie-industrie (UFIP), Olivier Gantois, die Esso, Shell, TotalEnergies en de Finse raffinaderij Neste vertegenwoordigt, riep ook op tot de invoering van stimuleringsmechanismen voor investeringen. Volgens een intern onderzoek zal tegen 2035 20 à 45 miljard euro nodig zijn om te voldoen aan de verdubbeling van de Franse vraag naar duurzame vloeibare brandstoffen. Verwacht wordt echter dat de luchtvaart slechts een minderheidsaandeel van deze vraag voor zijn rekening zal nemen.
Net als anderen riep Anne Rigail op hiervoor duurzame financieringsbronnen te vinden, door bijvoorbeeld bepaalde inkomsten, zoals die uit het emissiehandelssysteem van de Europese Unie (EU ETS) voor de luchtvaart, voor dit soort regelingen te bestemmen.
Marc Hamy, vice-president van Airbus, belast met corporate affairs, duurzame ontwikkeling en milieu, herinnerde er op zijn beurt aan dat de luchtvaart in de Europese taxonomie moet worden opgenomen om toegang te krijgen tot groene private financiering. Volgens hem is er 800 miljard euro nodig om de luchtvaart in Europa koolstofvrij te maken.
De Franse regering heeft zich vooralsnog niet vast willen leggen op dit financiële aspect, maar heeft herhaaldelijk gewezen op de noodzakelijke begrotingsdiscipline, de reeds via Corac of het investeringsplan France 2030 gedane investeringen en "dat er geen blanco cheque zou zijn".
Bij de opzet van een Franse duurzame brandstofsector kunnen de winnaars van de oproep tot het indienen van projecten: Ontwikkeling van een Franse productiesector voor duurzame vliegtuigbrandstoffen" helpen. In 2021 is deze oproep door het milieuagentschap Ademe gelanceerd in het kader van het investeringsplan France 2030.
Winnaars van deze oproep zijn o.a. de projecten Reuze (Engie, Infinium, ArcelorMittal, Insitut Mines Télécom) die met de CO2-opvang uit de installaties van ArcelorMittal synthetische brandstof produceert in Duinkerken (steun: 1,7 miljoen euro), Avebio (Consortium Elyse Energy en Khimod) die de CO2 uit bio-ethanol opwaardeert voor de productie van synthetische brandstof (steun: 1,5 miljoen euro). Elyse Energy wil ook, samen met andere partners, de eerste Franse industriële fabriek bouwen voor de productie van geavanceerde biokerosine uit duurzame biomassa (steun: 7,9 miljoen euro).
Ademe wijst er echter op dat de vermindering van het vliegverkeer ook een belangrijke en snel werkende hefboom is om de sector koolstofvrij te maken.
Tijdens de bijeenkomst met de ministers en de sector op 14 februari overhandigden de brancheorganisatie voor de luchtvaart (FNAM), de unie van Franse luchthavens (UAF) en de brancheorganisatie voor de luchtvaart- en ruimtevaartindustrie (Gifas) hun eigen roadmap voor het koolstofarm maken van de luchtvaart, die zij de afgelopen zes maanden hebben opgesteld. In deze roadmap zijn acties opgenomen die moeten worden uitgevoerd om de in de Stratégie nationale de développement bas carbone (SNBC) vastgestelde vermindering van de CO2-uitstoot te bereiken.
Bron: Actu-Environnement, La Tribune, Ministère de la transition écologique