Fos-sur-Mer: een strijd tegen de klok voor een koolstofvrije industrie
In het haven- en industriegebied Fos-sur-Mer bij Marseille beslaan chemische, petrochemische en staalfabrieken 10.000 hectare en zijn ze verantwoordelijk voor 20% van de industriële uitstoot van Frankrijk. Het gebied staat voor een grote uitdaging om zijn industrie koolstofvrij te maken in de strijd tegen klimaatverandering.
De industrieën van Fos-sur-Mer zijn al meer dan vijftig jaar aanwezig. ArcelorMittal, een van de grootste vervuilers, produceert jaarlijks 3 miljoen ton staal voor diverse sectoren zoals auto's, treinen en huishoudelijke apparaten, terwijl de fabriek dubbel zoveel CO2 uitstoot.
De staalgigant heeft daarom een nieuwe installatie ontwikkeld om zijn CO2-uitstoot te verminderen. ArcelorMittal investeerde €76 miljoen in deze ultramoderne oven, met €15 miljoen steun van de Franse overheid via het herstelplan France Relance (nu geïntegreerd in het investeringsplan France 2030 en beheerd door het milieuagentschap Ademe). De oven is op 26 september 2024 in gebruik genomen.
Dankzij deze nieuwe gietpanoven zal de uitstoot op de locatie volgend jaar met 10% dalen. De oven maakt het mogelijk om vijf keer meer gerecycled schroot toe te voegen aan de staalproductie. Dit is volgens het bedrijf de eerste stap om meer gerecycled staal te gebruiken. Daarna komt een vlamboogoven, gepland voor 2030, die een van de twee hoogovens zal vervangen.
Een elektrisch aangedreven installatie ter vervanging van een op kolen gestookte hoogoven zou een grote doorbraak zijn, met als doel 35% emissiereductie in 2030. Dit project is echter tien keer groter en duurder dan de gietpanoven en bevindt zich nog in de beginfase van haalbaarheidsstudies.
Op de locatie in Fos-sur-Mer werken 2.500 werknemers en 1.500 onderaannemers voor de staalgroep. De kolengestookte hoogovens zullen verdwijnen, en het werk aan elektrische ovens is anders. Werknemers zullen omgeschoold moeten worden, maar op dit moment ontbreekt het aan duidelijkheid over de benodigde opleidingen.
"De industrie zal zich aanpassen," zegt Nicolas Mat, algemeen secretaris van Piicto, een vereniging die industriële ecologie bevordert. Vanuit zijn kantoor kijkt hij uit op raffinaderijen, chemische fabrieken en een containerterminal. Hij helpt deze bedrijven samen te werken en zich voor te bereiden op de transitie via het door de overheid gesteunde Syrius-programma. Dit programma streeft naar een vermindering van 80% van de CO2-uitstoot in 2050 voor de industrie in de regio.
Er zullen ook nieuwe fabrieken verschijnen, waaronder H2V voor koolstofarme waterstof, GravitHy voor duurzaam ijzer en Carbon, een grote zonnepanelenfabriek. Daniel Moutet, voorzitter van de vereniging van kustbescherming van de Golf van Fos, begeleidt de openbare raadplegingen.
"Ja tegen een vermindering van CO2 , maar niet ten koste van alles!”
“We creëren 3.000 banen en verminderen onze afhankelijkheid van China door zelf zonnepanelen te produceren, maar we moeten geen nieuwe vervuiling veroorzaken. Fabrieken zoals GravitHy en Carbon zullen schoorstenen hebben, en dat betekent meer vervuiling. Het gaat niet alleen om CO2, maar om een hele reeks schadelijke stoffen. Vervuiling versnelt ziekten zoals kanker, diabetes en astma. Sommige kinderen worden zelfs geboren met astma. Ja tegen decarbonisatie, maar niet tegen elke prijs!" benadrukt Daniel Moutet die al twintig jaar tegen de uitstoot van schadelijke stoffen in de regio vecht.
De impact van deze nieuwe industrieën moet dus zorgvuldig worden geëvalueerd, vooral de aanleg van een 400.000 volt hoogspanningslijn die in 2028 moet worden aangelegd om ze van stroom te voorzien. De lijn van 65 km zal door de Camargue, de Alpilles en de Crau lopen. De gevolgen voor de biodiversiteit, vooral in deze kwetsbare gebieden, zijn nog niet onderzocht.
"We focussen alleen op het terugdringen van emissies, maar we moeten ook oog hebben voor het behoud van biodiversiteit en het ecosysteem. Beide uitdagingen zijn even belangrijk," benadrukt Nathalie Chaudon, directeur van France Nature Environnement van de regio PACA. De geplande hoogspanningslijn roept zorgen op, maar is essentieel voor de verduurzaming van Fos-sur-Mer. Tegen 2030 zal de energiebehoefte van de industriële zone Fos-sur-Mer gelijk zijn aan die van de huidige hele regio PACA.
Bron: Radio France, ArcelorMittal