Strategisch plan klimaatadaptatie Franse spoorwegen
Overstromingen, hittegolven, invasieve planten en de aanwezigheid van dieren... Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor het Franse spoorwegnet. Daarom heeft netwerkbeheerder SNCF Réseau een strategisch plan klimaatadaptatie opgesteld om deze veranderingen het hoofd te bieden.
Begin februari kondigde Bruno Le Maire, de Franse minister van Economie, aan dat er 2 miljard euro aan duurzame leningen met staatsgarantie beschikbaar komt om bedrijven te helpen zich aan te passen aan klimaatverandering. Deze leningen zijn vooral bedoeld voor overheidsbedrijven die essentieel zijn voor de Franse energie- en transportsystemen. Voor eind 2024 moeten deze bedrijven een gedetailleerd klimaatadaptatieplan indienen.
Het strategisch plan klimaatadaptatie van SNCF Réseau bestaat uit drie onderdelen:
- Veldstudies om veranderingen beter te begrijpen,
- Acties om de netwerken weerbaarder te maken en
- Samenwerking met regio's, boeren en de industrie.
Er is geen speciaal budget voor klimaatadaptatie; elke divisie draagt bij, en in totaal gaat het om enkele honderdduizenden euro's.
Betere kennis van de omgeving
Het Franse spoorwegnet is sinds de 19e eeuw blootgesteld aan weersomstandigheden, maar door klimaatverandering nemen de intensiteit en frequentie hiervan toe. SNCF Réseau heeft het hele netwerk in kaart gebracht om risicogebieden te identificeren. Een kwart van het netwerk ligt in overstromingsgevoelige gebieden.
Een van de grootste gevolgen van klimaatverandering voor SNCF Réseau is de toename van vegetatie. Meer regen en zon betekent meer begroeiing langs het spoor. Deze vegetatie kan het treinverkeer belemmeren en dieren, zoals herten en wilde zwijnen, aantrekken. Daarnaast vergroot het de kans op branden langs het spoor.
Een ander probleem is het uitdrogen van de grond. Hoewel winden en stormen volgens klimatologen niet zullen toenemen in Frankrijk, kunnen bomen door uitdroging instabiel worden. Afwisselend hevige regen en ernstige droogte verzwakken de wortels, waardoor ze bij storm vaker op de rails of bovenleiding vallen.
Waterbeheer is cruciaal voor SNCF Réseau, aangezien rivieren steeds vaker overstromen. Aanpassing is noodzakelijk omdat het water de ballast, die voor stabiliteit zorgt, wegspoelt.
Nieuwe maatregelen voor onderhoud
De studies van SNCF Réseau hebben tot nieuwe inzichten geleid. Bijvoorbeeld, het slijpen van rails om oppervlaktedefecten te voorkomen. "Deze werkzaamheden veroorzaken vonken, dus ze worden niet meer uitgevoerd bij extreme hitte om brand te voorkomen," legt Benoît Chevalier, directeur van het strategisch plan klimaatadaptatie bij SNCF Réseau, uit. SNCF Réseau heeft ook digitale thermometers geïnstalleerd om de spoortemperaturen op afstand en in realtime te monitoren.
Daarnaast is er een satellietonderzoeksprogramma gestart. "Het doel is om specifieke plekken te controleren waar de grond verzwakt is door het krimpen en uitzetten van klei," legt Benoît Chevalier uit. Dit fenomeen ontstaat bij afwisselende droogte en overstromingen, wat scheuren in de grond veroorzaakt en spoorlijnen verzwakt.
Een recente maatregel voor de elektronische apparatuur in technische ruimtes is het aanbrengen van een speciale witte verf aan de buitenkant van het gebouw. Ventilatie- en luchtverversingssystemen zorgen binnen voor een stabiele temperatuur.
Concrete initiatieven in de regio Bourgogne-Franche-Comté
In de regio Bourgogne-Franche-Comté beheert en onderhoudt een team van meer dan 1.000 werknemers van SNCF Réseau de 3.000 kilometer aan spoorwegen. Door klimaatverandering is vaker onderhoud nodig om het netwerk operationeel te houden en vertragingen te voorkomen.
Beschermende netten en een bovenleidingspanner
In de Doubs-vallei zijn bomen door ziekte en klimaatverandering verzwakt, wat in 2023 leidde tot 3.600 minuten vertraging door vallende dode bomen. Om dit te voorkomen, zijn er netten geïnstalleerd over een afstand van 13 kilometer, met een kostenplaatje van twee miljoen euro.
Naast de netten rond de sporen is er een bovenleidingspanner geïnstalleerd die bestand is tegen temperatuurschommelingen. "Dit proefproject zorgt ervoor dat de bovenleiding altijd strak boven het spoor blijft," legt Benoit Chevalier uit. Bij hoge temperaturen kan de kabel knikken of uitzetten. De katrol past de kabel automatisch aan door omhoog of omlaag te bewegen, afhankelijk van de temperatuur.
Versterkte samenwerkingsverbanden
SNCF Réseau wil haar strategisch plan klimaatadaptatie uitvoeren in samenwerking met regionale en nationale partners die de infrastructuurprojecten mede financieren.
Sinds 2019 werkt SNCF Réseau samen met Météo France om zeer nauwkeurige weersvoorspellingen te ontvangen. Hierdoor kan het bedrijf onderhoud en veiligheidsmaatregelen, zoals het stilleggen van treinverkeer bij storm, beter anticiperen.
SNCF Réseau werkt ook samen met de landbouwsector. "Water volgt groeven. Als deze naar het spoor leiden en er geen heggen zijn, wordt ons hydraulisch systeem overspoeld door water van aangrenzende akkers," legt Benoit Chevalier uit. "Door samen te werken met de landbouworganisaties en groeven van het spoor af te laten lopen, kunnen we onze spoorlijnen beter beschermen," voegt hij toe.
SNCF Réseau werkt eveneens samen met de industrie, zoals leveranciers van sensoren die dreigende verzakkingen van taluds in realtime meten. Daarnaast is er een droneproject gestart om zieke bomen te detecteren.
En tot slot, een samenwerking met andere infrastructuurbeheerders zoals snelwegbeheerders en RTE, de beheerder van het elektriciteitstransportnet, om veilig te kunnen ingrijpen bij ongevallen of incidenten op het netwerk.
Bron: La Tribune