Evaluatie van de Franse wet tegen verspilling en voor de circulaire economie (Agec)
Vier jaar na de publicatie van de Franse wet tegen verspilling en voor de circulaire economie (Agec) presenteert een rapport (1) van de Assemblee (Franse Tweede Kamer) een eerste evaluatie. Hoewel de wet door diverse belanghebbenden wordt geprezen, laat de uitvoering ervan nog te wensen over.
De wet van 10 februari 2020 tegen verspilling en voor een circulaire economie (Agec) introduceert diverse maatregelen om de overgang naar een circulaire economie te stimuleren. Deze maatregelen richten zich op vijf terreinen: duurzamere productie, betere consumenteninformatie, einde van wegwerpplastic, afvalreductie en hergebruik, en het tegengaan van geplande veroudering.
Het rapport van de Assemblée wijst op tekortkomingen in de uitvoering van de wet. In de praktijk richten de veranderingen zich vooral op het einde van de productcyclus (zoals afvalscheiding, -inzameling en -recycling), terwijl er weinig aandacht is voor afvalpreventie en ecodesign.
Effecten van de wet uit 2020
Een aantal maatregelen uit de Agec-wet en uit de Franse klimaatwet van 22 augustus 2021 hebben positieve effecten gehad:
- de verplichting om milieukenmerken op producten te vermelden, wat de traceerbaarheid vergroot en consumenten beter informeert over de milieuclaims van fabrikanten;
- de repareerbaarheidsindex, die sinds 1 januari 2024 de duurzaamheidsindex vervangt, stimuleert consumenten om reparatievriendelijke producten te kiezen. Het rapport wijst op de noodzaak om toezicht op deze index te verbeteren, aangezien 341 van de 523 gecontroleerde bedrijven in 2022 niet aan de regels voldeden. De afschaffing van de duurzaamheidsindex voor smartphones wordt als een gemis beschouwd.
- de evaluatie van de reparatie-bonus, gefinancierd door producentenorganisaties en fabrikanten, is positief voor textiel, huishoudlinnen en schoenen. De sector voor elektrische en elektronische apparatuur heeft echter te maken met een tekort aan reparateurs.
Over het algemeen bevordert de wet een verantwoordelijker consumentengedrag door betere informatie over de milieukwaliteiten van producten en meer betrokkenheid van fabrikanten.
Verbeteringspunten
De doelstelling om voor 2040 het gebruik van plasticverpakkingen voor eenmalig gebruik uit te bannen, toont gemengde resultaten. Tussen 2018 en 2021 steeg het volume van deze verpakkingen met 3,3%, terwijl een daling van 20% was beoogd.
De hergebruiksector groeit langzaam. Het nationale waarnemingscentrum voor hergebruik, dat aanvankelijk in 2021 werd verwacht maar pas in september 2022 werd opgericht, kampt met organisatorische problemen. Gebruikte producten komen zelden terecht bij spelers in de hergebruiksector.
Bovendien ontbreken de noodzakelijke controle-indicatoren om de wettelijk vastgelegde doelstellingen voor het halveren van voedselverspilling te meten. In 2021 produceerde Frankrijk jaarlijks 8,8 miljoen ton voedselafval (4,4 miljoen ton exclusief niet-eetbare delen zoals schillen, stronken, kaaskorsten, eierschalen, koffiedik, theeresten, botten en graten).
Het inzamelen van afval moet worden verbeterd, vooral in de bouwsector en van professionele en horeca verpakkingen. Het beheer van UPV-systemen moet worden herzien (2), en controles moeten worden versterkt om de afvalproductie te verminderen.
Ten slotte moeten er maatregelen worden genomen om ecodesign te bevorderen door geprogrammeerde veroudering tegen te gaan.
(1) Rapport d'information n°2696 - 16e législature - Assemblée nationale (assemblee-nationale.fr)
(2) Hervorming UPV-systemen: een onafhankelijke regelgevende instantie is beste oplossing
Bron: Vie publique