Overstromingen in Noord-Frankrijk niet door gebrek aan onderhoud
De uitzonderlijke overstromingen die sinds november vorig jaar duizenden inwoners van de Pas-de-Calais hebben getroffen, zijn niet veroorzaakt door een gebrek aan onderhoud van de waterlopen. Dit werd geconcludeerd in een rapport (1) van de Franse overheid dat op 15 juli is gepubliceerd. Sommige bestuurders en boeren gaven de milieubeperkingen de schuld, maar het onderzoek wees dit van de hand.
Inspecteurs van de ministeries van Ecologische Transitie en Landbouw hebben in een rapport dat al in april was opgesteld, maar pas op 15 juli is gepubliceerd, vastgesteld dat het gebrek aan onderhoud van de waterafvoersystemen naar de zee niet heeft geleid tot de overstromingen in Noord-Frankrijk.
“De oorzaak van de overstroming was de hoeveelheid neerslag, met bijna 800 mm cumulatieve regenval in de laatste twee maanden van 2023, wat resulteerde in overstromingen die ver boven het niveau van een eens-in-de-100-jaar gebeurtenis uitstegen”, aldus de conclusies in het rapport. “Deze neerslagtotalen overschreden aanzienlijk de capaciteit van de waterkeringen, zelfs wanneer deze perfect worden onderhouden, omdat ze meestal en logischerwijs ontworpen zijn voor gebeurtenissen met een frequentie van minder dan eens in de vijftig jaar", vervolgt het rapport.
Evaluatie wetgeving voor onderhoud waterlopen
De uitzonderlijke overstromingen in het najaar van 2023 en januari 2024 leidden tot kritiek. Vooral vanuit de agrarische sector was er ontevredenheid over het onderhoud. Op 1 februari 2024 kregen inspecteurs van de twee ministeries de opdracht om mogelijke maatregelen te identificeren. Het doel was om de wettelijke beperkingen op het onderhoud van waterlopen te vereenvoudigen. Sommige beperkingen zijn bedoeld om bedreigde diersoorten te beschermen.
Begin januari kondigde de Franse minister van Ecologische Transitie aan dat hij werkte aan een verandering in de regelgeving om "het baggeren te vergemakkelijken". Deskundigen discussiëren echter over de geschiktheid van deze activiteit, gezien het risico op verstoring van de ecologische balans van waterlopen, en het argument dat in sommige gevallen vertraging van de waterstroom beter is dan versnelling stroomafwaarts. Al in januari hebben de prefecten van de departementen Pas-de-Calais en Nord noodontheffingen verleend voor deze baggeractiviteiten. "In de huidige situatie zou deze juridische basis ter discussie worden gesteld als deze blijft bestaan," waarschuwen de inspecteurs.
Vanwege de opwarming van de aarde zullen volgens klimatologen extreme neerslaggebeurtenissen naar verwachting toenemen in aantal en intensiteit in de regio. De AAdelta, een uitgestrekte, dichtbevolkte polder die bij vloed vrijwel onder zeeniveau ligt, behoort tot de meest kwetsbare gebieden in Frankrijk als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering.
Verheldering en vereenvoudiging van het wettelijk kader voor het onderhoud van waterlopen
De inspecteurs stellen verschillende maatregelen voor om het juridische kader te verhelderen en te vereenvoudigen, en pleiten tegelijkertijd voor een soepelere toepassing van juridische noodmaatregelen. Ze adviseren met name om artikel L. 151-37 van de Franse Code de la pêche maritime toe te passen, zodat werkzaamheden kunnen worden aangemerkt als van algemeen belang en er toegang kan worden verkregen tot percelen. Een ander voorstel is om lid II bis van het artikel L.214-3 van de Code de l'environnement uit te breiden, zodat de noodregeling die het biedt, waarmee bepaalde werkzaamheden worden vrijgesteld van milieuvergunningen of milieuverklaringen, niet alleen van toepassing is op werkzaamheden die een ernstig en onmiddellijk gevaar afwenden, maar ook op werkzaamheden die gericht zijn om overstromingen van ongekende omvang te verhelpen of om te voorkomen dat ze zich op korte termijn opnieuw voordoen.
De prefecten van de departementen zouden richtlijnen kunnen vaststellen voor het onderhoud van waterlopen om schade aan beschermde soorten en hun leefgebieden te voorkomen. De inspecteurs stellen ook voor om de administratieve procedures voor onderhoudswerkzaamheden aan waterlopen af te schaffen als deze onderdeel zijn van een goedgekeurd programma van een overheidsinstantie. Ze adviseren de juridische basis van de maatregelen die prefecten tijdens crises nemen, te versterken. Daarnaast moet worden vastgelegd dat deze maatregelen opnieuw kunnen worden ingezet als verdere ingrepen nodig zijn om nieuwe overstromingen te voorkomen. Tot slot stellen ze voor om de juridische status van sedimenten die tijdens onderhoudswerkzaamheden uit waterlopen worden verwijderd, te vereenvoudigen en het gebruik ervan in de landbouw te waarborgen.
Bron: Localtis