Overschrijding van milieukwaliteitsnormen bij 28% van Franse grondwatermeetstations
In meer dan een kwart van de Franse meetstations voor grondwaterkwaliteit (6.900) is tussen 2016 en 2023 een concentratie boven de milieukwaliteitsnormen gemeten voor minstens één stof. Dit blijkt uit een onderzoek van de krant Le Monde dat op 15 mei is gepubliceerd. Grondwater is de belangrijkste bron van drinkwater in Frankrijk.
Le Monde voerde dit onderzoek naar grondwatervervuiling uit als onderdeel van het project "Under the surface". Dit project werd geïnitieerd door het Spaanse online medium Datadista en uitgevoerd samen met zes Europese media. Le Monde richtte zich op ongeveer 300 verontreinigende stoffen, waaronder pesticiden, nitraten, oplosmiddelen, bisfenol A, verschillende PFAS (vaak "eeuwige vervuilers” genoemd) en geneesmiddelen.
Gedetailleerde kaart met de vervuiling per giftige stof
De krant combineerde gegevens van 2016-2021, die door Franse autoriteiten naar Brussel zijn gestuurd, met gegevens tot 2023 uit de nationale grondwaterdatabank Ades. Hierdoor konden ze een gedetailleerde kaart maken van de vervuiling per giftige stof in het grondwater. Dit grondwater levert tweederde van het drinkwater in het land.
Uit de gegevens blijkt dat de vervuiling bijna overal aanwezig is. Sommige meetstations registreren overschrijdingen voor meerdere stoffen - tot wel dertig voor de stroomgebieden van Limésy (Seine-Maritime), Choye (Haute-Saône) en Baulny (Meuse).
Pesticiden bijna overal aangetroffen
Pesticiden, die de voornaamste bron van grondwaterverontreiniging zijn, zijn aangetroffen in 97% van de meetstations. In bijna 20% van deze meetstations worden de normen overschreden, vooral in de grote graangebieden van Noord-Frankrijk (zoals Beauce, Picardië en Champagne), waar er meer gebruik wordt gemaakt van gewasbeschermingsmiddelen. De metingen tonen ook aan dat bepaalde stoffen, die decennia geleden verboden werden, nog steeds aanwezig zijn in het grondwater. Dit is bijvoorbeeld het geval voor het insecticide chloordecon, dat tot 1993 werd gebruikt op bananenplantages in Martinique en Guadeloupe, zelfs nadat het in 1979 als mogelijk kankerverwekkend werd geclassificeerd. Dertig jaar later worden de toegestane drempelwaarden nog steeds overschreden. Dit geldt ook voor recentelijk verboden pesticiden. De twee bijproducten van chloridazone, een onkruidverdelgingsmiddel dat tot 2020 werd gebruikt voor de bietenteelt, overschrijden de kwaliteitsnorm in meer dan 1.700 meetstations (18% van de stations waar ze werden aangetroffen), voornamelijk in de regio Hauts-de-France.
Verontreinigende stoffen uit de industrie overschrijden de maximale concentraties in 460 stations, vooral in industriële gebieden zoals in Hauts-de-France, Centre en rond Lyon. Stoffen zoals trichloorethyleen en tetrachloorethyleen, die als waarschijnlijk kankerverwekkend zijn geclassificeerd, worden het meest gemeten.
Le Monde heeft ook vastgesteld dat de belangrijkste polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) de toegestane limieten overschrijden. Deze giftige stoffen worden aangetroffen in teerhoudend asfalt of ontstaan tijdens onvolledige verbranding van kolen, hout of brandstof.
Een steeds groter probleem
Le Monde wijst erop dat dit onderzoek "zijn beperkingen heeft", omdat niet alle stoffen regelmatig worden gemeten. Bovendien heeft de Franse overheid geen drempelwaarden vastgesteld voor veel verontreinigende stoffen uit de industrie, zoals bisfenol A, bepaalde PFAS of zelfs geneesmiddelen. Toch laten deze metingen "de omvang van een lang genegeerd probleem zien - en het zal alleen maar erger worden", waarschuwt de krant.
Bron: Localtis, 300 contaminants dans nos nappes