Onvoldoende duurzame luchtvaartbrandstof voor Franse luchtvaartmaatschappijen
Sinds 2024 is het verplichte bijmengpercentage duurzame kerosine (SAF) in Frankrijk verhoogd van 1% naar 1,5%, maar de binnenlandse productie van SAF is beperkt en duur. Daarnaast leidt de Franse belasting ter bevordering van het gebruik van hernieuwbare energie in het vervoer (Tiruert) tot hogere kosten.
Ondanks aankondigingen van nieuwe productie-installaties en een verdubbeling van de productie tussen 2022 en 2023, zijn biobrandstoffen voor de luchtvaartsector nog steeds schaars, ongelijk verdeeld en veel duurder dan gewone kerosine. Dit geldt vooral in Frankrijk, waar regelgeving sinds 2022 vereist dat minstens 1% duurzame luchtvaartbrandstof (SAF) aan vliegtuigkerosine moet worden toegevoegd, terwijl er in Frankrijk bijna geen biobrandstoffen worden geproduceerd. Het tekort aan biobrandstoffen zal dit jaar verder toenemen omdat het verplichte bijmengpercentage is verhoogd naar 1,5%. Om het nog ingewikkelder te maken, is er een coëfficiënt van 2 toegevoegd voor de meest milieuvriendelijke biobrandstoffen, die de koolstofvoetafdruk van een vlucht met 75% tot 80% verminderen, waardoor het verplichte bijmengpercentage effectief 0,75% bedraagt.
De Franse regering heeft niet willen wachten op Europese regels die vanaf 2025 een verplichte bijmenging van 2% SAF voorschrijven, oplopend tot 6% in 2030 en uiteindelijk 70% in 2050. Maar de Franse SAF-sector is nog steeds niet echt van de grond gekomen. Geen van de aangekondigde productie-installaties, die financiële steun van de overheid hebben ontvangen, is momenteel operationeel. Het meest geavanceerde project, de TotalEnergies raffinaderij in Grandpuits (Normandië), zal pas in 2025 SAF gaan produceren, terwijl andere sites pas in 2028 operationeel zullen zijn.
Daarnaast heeft de Tiruert, bedoeld om het gebruik van hernieuwbare brandstoffen in het vervoer te bevorderen, geleid tot een prijsstijging van SAF in Frankrijk. De Tiruert was eigenlijk bedoeld als sanctie voor kerosineleveranciers die niet voldeden aan de verplichte bijmenging van 1%. Echter, deze belasting is door de sector verwerkt in de prijs van SAF, omdat er te weinig SAF wordt geproduceerd in Frankrijk. Hierdoor kost een ton SAF gemiddeld €3.200 op de wereldmarkt, maar meer dan €5.000 in Frankrijk.
Air France-KLM, 's werelds grootste inkoper van SAF
Dit heeft tot gevolg dat Air France en andere Franse luchtvaartmaatschappijen alle biobrandstoffen, die ze nodig hebben om aan de Franse wetgeving te voldoen, moeten importeren. In 2022 verbruikte de Air France-KLM groep alleen al meer dan 40.000 ton biobrandstoffen, wat 17% van de wereldproductie vertegenwoordigt, terwijl de groep slechts 3% van het totale kerosineverbruik voor haar rekening neemt. Hetzelfde gebeurde in 2023, toen de luchtvaartmaatschappijen van de groep ongeveer 80.000 ton SAF verbruikten, wat overeenkomt met 16% van de wereldproductie. Hiermee werd Air France-KLM 's werelds grootste inkoper van SAF.
Het ziet ernaar uit dat dat Air France-KLM ook in 2024 de eerste plek zal behouden. De groep heeft naar schatting ongeveer 120.000 ton SAF nodig, en Air France en Transavia France zullen hiervoor SAF moeten importeren. KLM heeft meer geluk. De belangrijkste SAF-leverancier van Air France-KLM, de Neste-groep, is al gestart met de productie van SAF in Rotterdam. Hierdoor wordt de Nederlandse luchtvaartmaatschappij in Amsterdam voorzien van SAF 'made in Holland'.
Voor Air France komt de "groene" brandstof nog steeds uit de Verenigde Staten, vooral via een tussenstop in San Francisco, of het wordt per schip vervoerd van Rotterdam naar Le Havre. Daar wordt het gemengd met kerosine die via een pijpleiding naar de luchthaven van Parijs-CDG wordt vervoerd. Dit mengsel is niet alleen bestemd voor Air France, maar voor alle luchtvaartmaatschappijen op Roissy-CDG. De Air France-KLM groep, die de kosten draagt, kan gebruikmaken van het Book & Claim-principe om duurzame luchtvaartbrandstof aan te kopen en zo boetes te vermijden voor het niet voldoen aan de bijmengverplichtingen, ook al is de aanwezigheid van biobrandstof in haar vliegtuigtanks meer theoretisch dan reëel.
De invoering van de Tiruert is zeer ontmoedigend. Deze belasting bedraagt €168 per hectoliter en kan oplopen tot €336 per 100 liter voor de meest efficiënte biobrandstoffen (coëfficiënt 2). Als we uitgaan van een bijmenging van 1.250 liter SAF per ton brandstof, dan bedraagt de Tiruert €4.225 per ton SAF-equivalent. Daarbovenop komt nog de prijs van een ton kerosine, die momenteel tussen de €800 en €900 ligt. Dit brengt de totale prijs op ongeveer €5.000 per ton SAF, wat in Frankrijk als referentie geldt vanwege het tekort aan SAF. Maar de sancties die zijn voorzien in de Europese RefuelEU-verordening vanaf 2025 zijn nog strenger en zullen leiden tot een aanpassing van de Tiruert. Hoewel de "stimulerende heffing" ongeveer €3.500 per ton SAF-equivalent zou moeten bedragen, zal dit niet langer een volledige kwijtschelding bieden. Bedrijven die de bijmengverplichting niet naleven, moeten de ontbrekende hoeveelheden toevoegen aan de verplichte hoeveelheid SAF voor het daaropvolgende jaar.
De Europese luchtvaartmaatschappijen maken zich daarom zorgen dat de productie van SAF niet snel genoeg zal groeien om aan de wettelijke regels te voldoen en de prijzen te verlagen. Tegen de huidige prijzen zouden de extra kosten voor Air France tegen 2030 ongeveer één miljard euro per jaar bedragen, bijna de volledige winst van de groep in 2022.
Bron: Les Echos