Frans plan voor ecologische transitie: roadmap transportsector
Op maandag 25 september hield Emmanuel Macron zijn toespraak over de Franse roadmap voor ecologische transitie waaraan de regering 14 maanden heeft gewerkt.
Macron sprak over een "écologie à la française" die staat voor een drievoudige uitdaging:
1. klimaatverandering en de gevolgen ervan
2. ineenstorting van de biodiversiteit en
3. einde aan de overvloed van hulpbronnen, zoals water, materialen en zeldzame aardmetalen.
Het plan bevat tientallen acties waarmee Frankrijk zijn CO2-uitstoot kan verminderen. Het zal worden aangevuld met een biodiversiteitsstrategie in oktober en een adaptatieplan in december.
Voor de transportsector zijn de acties erop gericht om zuinige lichte personenauto’s te promoten, waarbij gestreefd wordt naar een stijging van het marktaandeel van elektrische voertuigen van de huidige 1% naar 15% in 2030. De Franse regering is van plan om deze transitie te ondersteunen door middel van stimuleringsmaatregelen, uitbreiding van de laadinfrastructuur, belastingvoordelen voor wagenparken en een malus voor vervuilende voertuigen. De huidige trend op de automarkt staat echter haaks op deze doelstellingen. SUV’s zijn momenteel de best verkochte voertuigen in Europa en Frankrijk, terwijl ze zwaarder zijn en meer brandstof gebruiken dan een doorsnee personenauto.
De meeste aankondigingen die de president bij deze gelegenheid deed, waren al bekend.
Roadmap voor de transportsector
De transportsector is verantwoordelijk voor 30% van de uitstoot van broeikasgassen in Frankrijk en twee-derde hiervan is afkomstig van personenauto’s. De strategie die door de autoriteit voor ecologische planning is opgesteld voor de transportsector en door president Macron afgelopen maandag werd bevestigd, bestaat daarom uit drie delen :
- Overgang van brandstofauto's naar elektrische auto's
- Aantrekkelijker maken van het openbaar vervoer dankzij regionale treinnetwerken
- Verminderen van verplaatsingen
De president had al eerder aangekondigd dat de brandstofpremie van maximaal 100 euro voor Fransen met de laagste inkomens die de auto nodig hebben voor het werk in 2024 terugkomt.
Overgang van brandstofauto's naar elektrische auto's
Om de elektrische auto voor Fransen aantrekkelijker te maken en een ecologische transitie te bevorderen die "toegankelijk en eerlijk" is, zet de Franse president in op een leaseregeling op lange termijn voor huishoudens met de laagste inkomens. Deze regeling, gesubsidieerd door de staat, bestaat uit de maandelijkse betaling van 100 euro voor de aanschaf van een nieuwe elektrische auto.
De president heeft echter noch de inkomensvereisten voor toegang tot deze regeling, noch de in aanmerking komende modellen gespecificeerd. Wel moeten deze voertuigen in Frankrijk of in Europa geproduceerd worden, net als de voertuigen die in aanmerking komen voor de nieuwe ecologische bonus.
Emmanuel Macron wil de ecologische transitie gebruiken als hefboom om de soevereiniteit van Frankrijk te versterken. Hij wil daarom dat Frankrijk in 2027 een miljoen elektrische auto's per jaar produceert en batterijen exporteert. De productiecapaciteit in Europa en Frankrijk is bepalend voor het tijdstip waarop de nieuwe leaseregeling zal ingaan. Dit is naar verwachting in 2024. De details van de regeling worden in november 2023 bekendgemaakt.
Dit geeft Citroën de tijd om zijn ë-C3, geproduceerd in Slovenië, en Renault zijn R5, geproduceerd in Noord-Frankrijk, te lanceren. De Dacia Spring, die in China wordt gemaakt, zou niet voor deze regeling in aanmerking komen. Volgens het Elysée zou een huishouden dat 1.000 kilometer per maand aflegt - wat gebruikelijk is voor iemand die de auto moet gebruiken om naar het werk te gaan - 20 euro per maand betalen om de auto thuis op te laden in plaats van 200 euro voor benzine.
Aantrekkelijker maken van het openbaar vervoer dankzij regionale treinnetwerken
De overstap van particulieren en bedrijven naar elektrische auto's zou 30% van de verwachte vermindering van de nationale uitstoot van broeikasgassen tussen nu en 2030 vertegenwoordigen. De overstap naar het spoor en het openbaar vervoer een vermindering van 15%. Voor de aanleg van de regionale treinnetwerken in dertien Franse steden stelt de regering vanaf 2024 een bedrag van 700 miljoen euro beschikbaar. Het totale bedrag dat voor de aanleg nodig is bedraagt €10 miljard.
Het idee is om overdag elk kwartier een trein, tram of bus te laten rijden om naar en door een metropool te reizen. Hiermee hoopt men automobilisten over te halen om over te stappen op het OV.
Verminderen van verplaatsingen
Het derde deel van het plan om de transportgerelateerde broeikasgasemissies te verlagen is gebaseerd op het verminderen van verplaatsingen. Hierdoor verkleint de vraag naar mobiliteit. Op dit onderwerp is de president niet diep ingegaan, maar deze maatregel is al gedetailleerd tijdens de presentatie van het plan aan de Conseil National de la Refondation (Nationale Raad voor Ontwikkeling) op 19 september: mogelijk kan 8% van de inspanning voortkomen uit telewerken, 8% uit carpoolen en 5% uit vraagbeheersing in de luchtvaart. De Conseil national de la Refondation is een raad die president Macron heeft opgericht na zijn herverkiezing in 2022 en die moet zorgen voor consensus tussen ecologie en economie. De meeste politieke partijen en vakbonden hebben echter geweigerd om aan deze raad deel te nemen.
Koolstofarm maken van de luchtvaart
Macron rekent voor de luchtvaart op technologische ontwikkelingen. De roadmap zet in op een vermindering van 12 miljoen ton CO2 in 2030 ten opzichte van 2019, oftewel een halvering van de uitstoot van de sector in zeven jaar. Deze daling hoopt de regering te bereiken via een geleidelijke verhoging van het aandeel van SAF (Sustainable Aviation Fuel). Hiervoor zet Frankrijk in op de eigen productie van SAF. Dit voornemen wordt bekritiseerd, omdat duurzame brandstoffen niet in voldoende hoeveelheden worden geproduceerd en slechts 1% uitmaakt van de brandstoffen die door de wereldwijde luchtvaartindustrie worden gebruikt.
Een andere maatregel uit de roadmap is de vervanging van bestaande vliegtuigen door zuinigere vliegtuigen (hybride, elektrisch of op waterstof), in de hoop hiermee 3 miljoen CO2 te besparen voor 2030. Maar vlootvernieuwing kost tijd: gemiddeld blijft een vliegtuig twintig tot vijfentwintig jaar in gebruik en het eerste vliegtuig op waterstof zal niet voor 2030 op de markt verschijnen.
Het belasten van vliegtickets of kerosine zou de transitie kunnen versnellen, maar de regering sluit dergelijke maatregelen uit met het argument dat ze de Franse concurrentiepositie in een zeer concurrerende markt zouden schaden.
Bron: Le Monde, Synthèse du plan Mieux agir la planification écologique