Marseille behoort tot één van de belangrijkste datahubs ter wereld

Nieuwsbericht | 10-07-2023 | 12:56

Strategische positie en aanwezigheid van datacenters

Geleidelijk is Marseille uitgegroeid tot één van de belangrijkste knooppunten voor het wereldwijde internetverkeer, net als Miami en Singapore. Marseille heeft een dubbel voordeel. Het kan Afrika bedienen via de Straat van Gibraltar, maar ook het Midden-Oosten en India via het Suezkanaal. Tegelijkertijd is de stad goed verbonden over land met andere hubs, zoals Parijs en Frankfurt. In Europa geldt dit ook voor Genua, Lissabon en Barcelona. Maar Marseille is koploper en met de komst van de 2Africa kabel afgelopen november is Marseille op weg naar de vijfde plaats van de lijst met de belangrijkste internetknooppunten in de wereld. Samen met Parijs is Frankrijk het enige land in Europa met twee steden in de top 10 van de wereld.

Naast haar bevoorrechte strategische positie heeft de stad nog een ander voordeel: ze herbergt talrijke datacenters, vooral rond de haven van Marseille-Fos. Internetproviders en Internetgiganten die investeren in onderzeese kabels willen dat deze direct verbonden zijn met de datacenters.

Hiervoor zijn de investeerders achter de kabels bereid veel te betalen aan exploitanten van datacenters, met huurcontracten over twintig tot vijfentwintig jaar. Voor hen is dit een garantie voor directe toegang tot de multinationals die hun IT al in deze datacenters hebben geïnstalleerd, en dus voor een sneller rendement op de kabels.

Peace, de internetkabel van China

In Marseille komen de 16 onderzeese kabels allemaal aan bij de datacenters van Digital Realty, die worden verhuurd aan cloudgiganten zoals Amazon en telecombedrijven. Het datacenter waar 2Africa is 'ondergebracht', is een voormalige onderzeebootbasis die in 1943 door de Duitsers is gebouwd en vijfenzeventig jaar lang ongebruikt is gebleven. Maar Marseille is ook het aankomstpunt in Frankrijk voor Peace, de door China aangelegde en gefinancierde kabel die Singapore via de oostkust van Afrika, Egypte en vervolgens Malta met Pakistan verbindt. Volgens een specialist uit de sector kocht Orange capaciteit op Peace, maar eiste in ruil daarvoor dat de kabel in Marseille aankwam.

Datacenters en de groeiende vraag naar ruimte en energie

Geopolitiek is nooit ver weg bij onderzeese kabels en hubs kunnen ontstaan of verdwijnen naar gelang veranderingen in de wereldpolitiek. De plaats van Marseille op de wereldlijst is dus geen uitgemaakte zaak. En dan is er ook nog een ander probleem: de groeiende behoefte aan energie en ruimte van datacenters. Marseille heeft momenteel vijf datacenters, maar door de groei van het internetverkeer komen er nog veel meer bij. De gemeente heeft voor de komende twee à vijf jaar 11 datacenterprojecten geïdentificeerd en heeft berekend hoeveel grond en elektriciteit deze nodig hebben. Volgens Laurent Lahrdit, wethouder voor economische ontwikkeling, ging er toen een rood lampje branden. In de eerste plaats op het gebied van grondgebruik: de wethouder vreest een  nieuwe concurrentiestrijd. Zijn wens is om voorrang te geven aan "de productieve economie, die oneindig veel meer banen creëert dan datacenters met een vergelijkbare oppervlakte". "Een vertegenwoordiger van de sector vertelde ons dat ze tegen 2030 20 tot 30 hectare in Marseille zouden kunnen bezetten. Dat is waanzinnig. Ik weet niet eens of we zo'n reserve aan grond voor bedrijfsruimte hebben.”

Datacenters naar het noorden van Marseille verplaatsen? De overheid onderzoekt deze mogelijkheid en kijkt naar gemeenten zoals Cabriès en zelfs Fos-sur-Mer. Dit zou zowel goed zijn voor het ruimte- als het energieverbruik. Om hun servers te laten draaien en ze te koelen, verbruiken datacenters enorm veel elektriciteit en Marseille vreest dat het die op den duur niet meer kan leveren. Laurent Lhardit heeft zijn berekeningen gemaakt. "De vijf datacenters verbruiken momenteel 200 MW aan stroom. Maar als je alle 11 projecten bij elkaar optelt, kom je uit op 400 MW. Dat komt overeen met het verbruik van 200.000 huishoudens.” De wethouder vreest dat Marseille op een dag moeten kiezen tussen het elektrificeren van datacenters, openbaar vervoer of aangemeerde schepen.

Volgens de beheerder van het elektriciteitsdistributienetwerk Enedis is de benodigde energie voor al deze toepassingen beschikbaar. Maar hoe zit dat in de toekomst? Frédéric Béringuier, directeur van Enedis Bouches-du-Rhône, erkent dat "het aansluiten van alle datacenterprojecten de aanleg van veel infrastructuur zou vereisen, wat niet eenvoudig is binnen de beschikbare tijd", en wijst erop dat "het technisch voordeliger zou zijn om de elektrische energie te gaan zoeken waar die zich bevindt, verder naar het noorden". Het is een goedkopere optie en een die sneller te implementeren is gezien de groei van de sector.

Installatie van drijvende datacenters om ruimte- en energieverbruik te verminderen

Eind 2022 kondigde het Amerikaanse bedrijf Nautilus Data Technologies aan dat het een drijvend datacenter gaat opzetten in de haven van Marseille, op een binnenschip van ongeveer 70 bij 16 meter. Nautilus gaat prat op de lage ecologische voetafdruk van zijn datacenters. De koeltechnologie die na zes jaar onderzoek is ontwikkeld "verbruikt geen water en 30% minder energie". Nautilus maakt gebruik van de koelte van het oppervlaktewater om zijn datacenters op natuurlijke wijze te koelen - een methode die zowel economische als ecologische voordelen biedt. Wanneer het drijvende datacenter in gebruik wordt genomen is nog niet bekend. Zowel Nautilus als de haven van Marseille hebben nog geen planning van de werkzaamheden gepubliceerd.

In Frankrijk biedt de in Nantes gevestigde start-up Denv-R ook een kleiner drijvend datacenter, ontworpen voor stadscentra. De installaties zijn momenteel echter minder krachtig dan die van Nautilus. Het jonge Franse bedrijf is van plan om na de zomer een technologisch demonstratiemodel op de Loire in Nantes te installeren voor een bedrag van 900.000 euro.

Bron: Les Echos, Ouest France