Laadpalen: zwakste schakel in de transitie naar elektrisch rijden in Frankrijk

Nieuwsbericht | 06-10-2021 | 09:11

Terwijl de verkoop van elektrische en hybride auto’s in Frankrijk sinds 2020 explosief is gestegen, geldt dit niet voor de uitrol van oplaadstations. Deze kloof tussen de verkoop van elektrische voertuigen en de aanleg van laadpalen zou, indien hier geen verandering inkomt, de snelle groei in de verkoop van geëlektrificeerde auto's kunnen bedreigen en de energietransitie van voertuigen kunnen vertragen, terwijl Brussel deze zomer een hele reeks maatregelen heeft voorgesteld om de broeikasgassen tegen 2030 met minstens 55% te verminderen. Een dergelijke vermindering betekent volgens een expert dat tegen 2030 één op de twee auto’s geëlektrificeerd zou moeten zijn.

Sinds het begin van het jaar is er echter in Frankrijk een aanzienlijke groei van het aantal oplaadstations te zien en diverse spelers hebben interesse getoond, zoals autofabrikanten, oliemaatschappijen, energiebedrijven en pure-players. Deze veelbelovende markt is echter uiterst complex, en het verdienmodel is nog onzeker.

Doelstelling: 1 miljoen elektrische auto’s in Frankrijk tegen eind 2022

In Frankrijk is de verkoop van elektrische en hybride auto's, na een groot aantal magere jaren, vorig jaar met meer dan 150% gestegen. Sindsdien is deze opgang niet meer gestopt. Momenteel is 7% van de verkoop van nieuwe auto’s elektrisch of hybride terwijl dit aandeel in 2019 nog slechts 1% bedroeg. Eind augustus telde Frankrijk meer dan 650.000 elektrische of hybride auto's en het Franse transportministerie gaat ervan uit dat dit aantal tegen eind 2022 zal oplopen tot één miljoen auto's. Er is echter een groot probleem. Om de in 2014 door Brussel aanbevolen verhouding van één oplaadpunt per 10 elektrische of hybride auto's te respecteren, moet Frankrijk tegen eind 2022 over 100.000 oplaadpunten beschikken. Aangezien er volgens het transportministerie tot nu toe 45.000 oplaadpunten zijn geïdentificeerd (waarmee Frankrijk op de tweede plaats komt na Nederland, dat er 60.000 heeft), moeten er in slechts 16 maanden bijna 55.000 oplaadpunten bijkomen, terwijl het tien jaar heeft geduurd om 45.000 oplaadpunten te installeren.

25-voudige verdubbeling van het aantal elektrische auto's tegen 2035

De doelstelling voor het aantal laadpunten is ambitieus. Het transportministerie heeft een tijd lang gehoopt deze doelstelling eind 2021 te bereiken, maar vertrouwt erop dat dit "in de loop van 2022" zal gebeuren. Het probleem is dat deze inspanning nog veel langer zal moeten worden volgehouden. Volgens sommige voorspellingen zouden er in Frankrijk in 2035 bijna 16 miljoen elektrische auto's geregistreerd kunnen zijn, wat neerkomt op een 25-voudige verdubbeling van de markt. Daarom zijn er besprekingen gaande tussen het transportministerie en het ministerie van industrie om de inspanningen in de komende jaren voort te zetten. De regering lijkt de aanbeveling uit het rapport Mosquet-Pélata uit 2019 te hebben overgenomen. Dit rapport raadt o.m. aan om de uitrol van laadstations aanzienlijk te versnellen.

De uitrol van laadstations begint op gang te komen

In grote steden, op autosnelwegen, op parkeerterreinen van winkelcentra en ook in afgelegen dorpen beginnen oplaadpunten als paddenstoelen uit de grond te schieten. In de eerste helft van 2021 werden 30.000 oplaadpunten geïnstalleerd, tegenover slechts 2.000 in 2020. Drie gebieden worden als prioritair beschouwd: ten eerste de verzorgingsplaatsen langs de autosnelwegen om langeafstand trajecten te vergemakkelijken met de installatie van zeer snelle laadstations met een vermogen van 150 kilowattuur, waarmee een Tesla in 25 minuten kan worden opgeladen. Sinds het begin van het jaar is het aantal verzorgingsplaatsen met laadinfrastructuur gestegen van 100 tot 160. Het resultaat is dat de helft van het Franse snelwegennet van laadpalen is voorzien. De andere helft moet tegen 1 januari 2023 gedekt zijn dankzij de verplichting voor concessiehouders van de Franse tolwegen om laadstations te installeren en het budget van 100 miljoen euro dat door de staat ter beschikking wordt gesteld. Bovendien financiert de staat 75% van de aansluitingskosten.

Franse staat stelt tussen 2020 en 2022 400 miljoen euro ter beschikking

Een andere prioriteit is de uitrol in heel Frankrijk van publieke oplaadpunten "op straat", in openbare parkeergarages, bij supermarkten en winkels, benzinestations, enz. In juli telde Frankrijk in totaal 710.000 private, publieke en bedrijfslaadpunten. Dit cijfer zou volgens het transportministerie tegen eind 2021 tot 1 miljoen kunnen stijgen. Ook hier trekt de staat zijn portemonnee. Om "voor het publiek toegankelijke laadpunten" uit te rollen, is 100 miljoen euro vrijgemaakt, waarmee met name bijna 60% van de kosten worden gedekt. De derde prioriteit is de installatie van laadpunten in collectieve woningbouw. Een potentiële bron van onenigheid tussen mede-eigenaars. Hiervoor heeft de overheid de regelgeving aangepast zodat de rekening voor een installatie alleen wordt betaald door de gebruikers van de laadpalen. Dit is nu mogelijk dankzij een stemming met gewone meerderheid tijdens een algemene vergadering.

Ook hiervoor stelt de Franse staat geld beschikbaar. De in augustus goedgekeurde klimaatwet biedt de mogelijkheid aan de mede-eigenaars om gebruik te maken van het openbaar netwerk van elektriciteitsdistributie, en, zodanig, te kunnen profiteren (naast een belastingkrediet) van een vergoeding van 100% van de kosten van de laadinfrastructuur, die vervolgens alleen zullen worden terugbetaald door de gebruikers van de infrastructuur.

In totaal trekt de Franse staat voor de periode 2020-2022 400 miljoen euro uit om het netwerk van laadstations uit te breiden. Hier staat een miljard euro aan investeringen tegenover.

Langzame ontwikkeling van verdienmodel

De industrie wordt opgeroepen deel te nemen aan deze uitbreiding van het netwerk. En Total, Engie, Vinci, Casino, Carrefour... doen mee, omdat er een verdienmodel aan het ontstaan is. De sterke stijging van de verkoop van elektrische auto’s laat zien dat het de elektrische auto is die de markt van laadpalen aanjaagt, en niet omgekeerd. Er is geen "kip of ei" verhaal meer. De automobielmarkt zorgt ervoor dat er een verdienmodel voor de markt van laadpalen ontstaat waardoor deze markt op termijn gedeeltelijk onafhankelijk zal worden van de wil van de overheid. Ook al is de overheid voorlopig niet van plan de subsidies te verlagen.

De oplaadpalen worden zelfs een volwaardig ecosysteem, waardoor investeerders nu staan te trappelen om toe te treden tot deze markt. Iedereen doet mee: autofabrikanten, die de waarde willen terugwinnen die ze zullen verliezen met de elektrische auto (verminderde marges, enorme investeringen, enz.), energiebedrijven, die de markt van laadpalen zien als een natuurlijke uitbreiding van hun historische activiteit, pure-players, en tot slot oliemaatschappijen zoals Total, die hiervoor grote middelen inzetten. Total, dat net is omgedoopt tot TotalEnergies om beter te laten zien dat het een leverancier van verschillende energiesoorten wil worden, investeert 150 miljoen euro in de vernieuwing van zijn netwerk van tankstations. Het doel is klanten terug te winnen die geen benzine meer kopen en waar er nu alleen al in Frankrijk honderdduizenden per jaar van zijn. Daarnaast heeft TotalEnergies de aanbestedingsprocedure van de stad Parijs gewonnen voor het moderniseren en uitbreiden van het openbare oplaadpuntennetwerk voor elektrische voertuigen in de Franse hoofdstad.

De les die autofabrikanten volgens Guillaume Crunelle, partner bij Deloitte en specialist in de automobielindustrie, hebben geleerd van de elektrische auto is dat je, om er de meeste waarde uit te halen, moet denken in ecosysteemtermen. “Er is een veel sterkere relatie tussen de batterij en het laden. Batterijbeheer zorgt voor een langdurige ervaring. We betreden een dienstverlenende omgeving”, aldus Crunelle.

Maar investeren in een laadnetwerk is duur. De kosten voor de installatie van een elektrisch oplaadstation (inclusief civieltechnische werken) bedragen enkele tienduizenden euro's.

"De investering die nodig is om een netwerk van oplaadstations uit te rollen is kolossaal, en het rendement op de investering is onzeker", zegt José Baghdad, partner voor de automobielsector bij PwC.

Vooral omdat openbare oplaadstations lang niet het favoriete oplaadpunt van automobilisten zijn. Alle studies hebben aangetoond dat het meeste opladen (tussen 90 en 95%) thuis of op kantoor gebeurt. Maar voor langeafstandstrajecten en om te voldoen aan de behoeften van degenen die geen eigen parkeerplaats hebben, moet een netwerk van oplaadpunten worden ontwikkeld dat voor iedereen toegankelijk is.

"Er zijn laadpalen en laadpalen...", benadrukt Guillaume Crunelle. "Het probleem met betrekking tot het netwerk bestaat zowel uit het aantal oplaadpunten als uit het vermogen ervan. In de stad zijn ze niet sneller dan 22 Kw, zeven keer langzamer dan die van Tesla. Bovendien is het probleem van de interoperabiliteit tussen de verschillende netwerken nog steeds niet opgelost", voegt hij eraan toe.

Voor automobilisten kan de klantervaring snel in een nachtmerrie veranderen. Snelle oplaadpunten vormen dan ook de grootste uitdaging voor netwerken die voor het publiek toegankelijk zijn. Voor traditionele benzinestations opent zich een nieuwe markt. Met een “volle tank” van 80% van de accu's in 25-30 minuten aan zeer snelle oplaadpunten in plaats van de 5 minuten die nodig is voor het traditionele tanken met brandstof, zal de tijd die in de snelwegrestaurants wordt doorgebracht toenemen en zo de weg vrijmaken voor de ontwikkeling van nieuwe diensten om klanten te binden. TotalEnergies is al van plan om coworking ruimtes of afhaalpunten voor pakjes te installeren in zijn winkels. Maar de explosieve toename van het aantal elektrische auto's op de weg zou kunnen leiden tot een verzadiging van de oplaadstations en tot verkeersopstoppingen. Een nachtmerrieachtige gebruikerservaring waardoor je met spijt terugdenkt aan het tanken met brandstof in enkele minuten .

Volgens José Bagdad moeten we echter letten op het verwachte eldorado van de oplaadmarkt. "Het is niet zeker dat de grootste winst te behalen valt in de oplaadinfrastructuur. Integendeel, wij denken dat oplaadstations het risico lopen om een product te worden met een lage toegevoegde waarde", legt hij uit. Het zal dus nog een paar jaar duren voordat duidelijker wordt wat we van deze opkomende markt kunnen verwachten...

Zie ook:

Bron: La Tribune